Μάχες 
Αξιώματα 
Αυτοκράτορες 
Μάχη των Σκοπίων(Μάχη του Αξιού) |
χρόνος: 1004 |
| Νίκη των Βυζαντινών επί των Βουλγάρων μετά από αιφνιδιαστική διάβαση του Αξιού | ★ ★ ★ ★ ★ |
|
εχθρός: Βούλγαροι
|
τοποθεσία: Έξω από τα Σκόπια, στη δυτική όχθη του Αξιού ποταμού
|
ακρίβεια θέσης:
●●●●●
|
|
τύπος μάχης: Αιφνιδιασμός |
πόλεμος: Κατάκτηση της Βουλγαρίας |
σύγχρονη χώρα:
Βόρεια Μακεδονία |
| ▼ Οι Βυζαντινοί(αυτοκρ. Βασίλειος Β’ ο Βουλγαροκτόνος) | ▼ Οι Εχθροί | |
| Επικεφαλής: | Αυτοκράτωρ Βασίλειος Β’ | Τσάρος Σαμουήλ |
| Δυνάμεις: | ||
| Απώλειες: |
| Ιστορικό πλαίσιο: |
| Στην αρχή της δεύτερης χιλιετηρίδας ο Βασίλειος Β’ έχοντας κλείσει εκκρεμότητες σε άλλα μέτωπα και έχοντας εξουδετερώσει τους εσωτερικούς του αντιπάλους, αποφάσισε να επικεντρωθεί στον πόλεμο με τους Βουλγάρους. Το έτος 1000 κατελήφθη από τον Νικηφόρο Ξιφία η παλιά Βουλγαρική πρωτεύουσα Μεγάλη Πρεσθλάβα (στη σημερινή ΒΑ Βουλγαρία) και την επόμενη χρονιά αποκαταστάθηκε ο Βυζαντινός έλεγχος στις περιοχές νοτιοανατολικά από τον Δούναβη, αλλά και σε περιοχές της Μακεδονίας όπου κατελήφθησαν τα Σέρβια, τα Βοδενά (Έδεσσα), η Βέροια και άλλα φρούρια. Το 1002, έχοντας ως βάση τη Φιλιππούπολη, ο αυτοκράτορας κατέλαβε τον διάδρομο από τον δυτικό Αίμο έως το Δούναβη, αποκόπτοντας έτσι την επικοινωνία μεταξύ Μακεδονίας και Μοισίας. Το 1003 πολιόρκησε την Βιδίνη (Βίντιν) ένα ισχυρό κάστρο στο βορειοδυτικό άκρο της Βουλγαρίας, το οποίο ήταν η βάση του Σαμουήλ πριν γίνει τσάρος. Η Βιδίνη τελικά έπεσε μετά από πολιορκία 8 μηνών χάρη στη προδοσία του τοπικού επισκόπου. Έτσι το τέλος του 1003 βρήκε τους Βυζαντινούς να ελέγχουν ολόκληρη την παραδουνάβια Βουλγαρία. Οι Βούλγαροι είχαν περιοριστεί σε εδάφη στη σημερινή νοτιοδυτική Βουλγαρία, στην Αλβανία, τη Βόρεια Μακεδονία και κάποιες πόλεις και κάστρα στη δυτική Μακεδονία (Καστοριά κλπ). Στο μεταξύ ο Τσάρος Σαμουήλ, στην προσπάθειά του να αντιδράσει και να δημιουργήσει κάποιον αντιπερισπασμό, οργάνωσε μια τολμηρή επιχείρηση. Κινήθηκε εναντίον της Αδριανούπολης, στην εντελώς αντίθετη κατεύθυνση από τη Βιδίνη («ὁ Σαμουὴλ εὐζώνῳ χρησάμενος ὁδοιπορίᾳ ἐπιτίθεται ἐξ ἐφόδου τῇ Ἀδριανουπόλει»). Ο Σαμουήλ επιτέθηκε στην πόλη το δεκαπενταύγουστο και εκμεταλλευόμενος τους εορτασμούς, αιφνιδίασε τη φρουρά και μπόρεσε να καταλάβει την πόλη και να τη λεηλατήσει. Στη συνέχεια αποχώρησε «λείαν πολλὴν περιποιησάμενος» πριν προλάβει να αντιδράσει ο Βασίλειος που βρισκόταν ακόμα στον Βορρά προσπαθώντας να καταλάβει τη Βιδίνη. |
Η Μάχη: |
 Τσάρος Σαμουήλ (αδριάντας στο κέντρο της Σόφιας) Ο Βασίλειος Β’ μετά την κατάληψη της Βιδίνης κατευθύνθηκε αργά προς τον νότο καταλαμβάνοντας και καταστρέφοντας στην πορεία μερικά ακόμα κάστρα. Τελικά έφτασε στα Σκόπια όπου βρήκε στην απέναντι όχθη του Αξιού το στρατόπεδο του Σαμουήλ. Εδώ επαναλήφθηκε κάτι που έχει πολλές ομοιότητες με τα διαδραματισθέντα στη μάχη του Σπερχειού το 997. Ο Αξιός ήταν πλημμυρισμένος και οι Βούλγαροι υπέθεσαν ότι οι Βυζαντινοί δεν μπορούσαν να περάσουν. Οπότε δεν πήραν ιδιαίτερες προφυλάξεις. Όμως οι Βυζαντινοί βρήκαν πέρασμα και πέρασαν το ποτάμι αιφνιδιάζοντας τους Βουλγάρους. Ο Σαμουήλ κατόρθωσε να ξεφύγει αλλά στα χέρια των Βυζαντινών έπεσαν τα λάφυρα από την Αδριανούπολη, η σκηνή του Σαμουήλ και το «όλον στρατόπεδον». Επί τη ευκαιρία, ο Βασίλειος κατέλαβε τα Σκόπια τα οποία παραδόθηκαν από τον διοικητή τους Ρομάν (ή Ρωμανό), γιο το παλιού τσάρου Πέτρου Α’. Ο Βασίλειος καλοδέχτηκε τον Ρωμανό(1), του έδωσε τους τίτλους του πραιπόσιτου και του πατρικίου και τον έκανε κυβερνήτη (στρατηγό) της στρατηγίδος Αβύδου, ένα μικρό συνοριακό θέμα στα ανατολικά. |
Επακόλουθα: |
| Η μάχη εξουδετέρωσε τα οφέλη από την επιτυχία του Σαμουήλ στην Αδριανούπολη και έφερε περαιτέρω εδαφικές απώλειες στους Βουλγάρους και οφέλη στους Βυζαντινούς. Την επόμενη δεκαετία οι εχθροπραξίες συνεχίστηκαν αλλά όχι με την ένταση των προηγουμένων ετών. Αυτό, μέχρι τη μεγάλη μάχη του Κλειδίου. |
| Παρατηρήσεις: |
|
|
|