Μάχες 
Αξιώματα 
Αυτοκράτορες 
Μάχη της Σουφετούλα |
χρόνος: 647 |
| Βυζαντινή ήττα και καταστροφή της πόλης Σουφετούλα | ★ ★ ★ ★ ★ |
|
εχθρός: Άραβες (Ομμαϋάδες)
|
τοποθεσία: Στην αρχαία Ρωμαϊκή πόλη Σουφετούλα (τώρα Subayṭilah) στη βόρεια κεντρική Τυνησία, 33χλμ ΒΑ από το Αλ Κασράυν ή Κασερίνη
|
ακρίβεια θέσης:
●●●●●
|
|
τύπος μάχης: Κατάληψη πόλης |
πόλεμος: Αραβική Κατάκτηση της Βόρειας Αφρικής |
σύγχρονη χώρα:
Τυνησία |
| ▼ Οι Βυζαντινοί(αυτοκρ. Κώνστας Β' Πωγωνάτος) | ▼ Οι Εχθροί | |
| Επικεφαλής: | Έξαρχος Γρηγόριος ο Πατρίκιος | Κυβερνήτης Αιγύπτου Αμπντουλάχ iμπν Σαάντ |
| Δυνάμεις: | 40,000 | |
| Απώλειες: |
| Ιστορικό πλαίσιο: |
| Ο Αυτοκράτορας Μαυρίκιος σε κάποια χρονική στιγμή μεταξύ 585 και 590 ίδρυσε δύο εξαρχάτα, ένα εκ των οποίων ήταν το Εξαρχάτο της Αφρικής με έδρα την Καρχηδόνα που περιλάμβανε όλες τις βυζαντινές κτήσεις της Αφρικής δυτικά της Κυρηναϊκής. Προς το τέλος της πρώτης φάσης των αραβικών κατακτήσεων, μέχρι το 642-643, οι Άραβες είχαν ολοκληρώσει την κατάληψη της Κυρηναϊκής και της ανατολικής Τριπολιτανίας (ρωμαϊκές επαρχίες στη σημερινή Λιβύη). Το μόνο που τους κρατούσε να κινηθούν πιο δυτικά για να καταλάβουν την Καρχηδόνα ήταν ότι δεν είχαν την έγκριση του χαλίφη Ουμάρ. Όμως, για τους Βυζαντινούς της Καρχηδόνας η εκδήλωση Αραβικής επίθεσης ήταν θέμα χρόνου. Επιπλέον, το Εξαρχάτο της Αφρικής βρισκόταν σε εσωτερική αναταραχή, λόγω της σύγκρουσης μεταξύ των Ορθοδόξων Χριστιανών, οπαδών του Χαλκηδονείου δόγματος, και των αιρετικών υποστηρικτών του Μονοθελητισμού. Το 646, ο έξαρχος Γρηγόριος ο Πατρίκιος –ηγεμόνας με ισχύ και κύρος και ανιψιός του αυτοκράτορα Ηρακλείου– στασίασε κατά του Αυτοκράτορα Κώνστα Β’ και αυτονομήθηκε με πρόφαση τη διαφωνία του με την αυτοκρατορική ανοχή στον Μονοθελητισμό, αλλά στην ουσία θέλοντας να εκμεταλλευθεί προς όφελός του το κενό εξουσίας και τη χαώδη κατάσταση που επικρατούσε μετά την απώλεια της Αιγύπτου και της Κυρηναϊκής. Η στάση αυτή φαίνεται ότι είχε ευρεία υποστήριξη και από τον πληθυσμό, όχι μόνο από τους Αφρικανούς που είχαν γίνει Ρωμαίοι πολίτες, αλλά και από τους αυτόχθονες Βερβέρους της ενδοχώρας. Το 647, ο Χαλίφης Οθμάν, διάδοχος του Ουμάρ, έδωσε εντολή στον Αμπντουλάχ ιμπν Σαάντ, τον οποίο μόλις είχε διορίσει κυβερνήτη στην Αίγυπτο σε αντικατάσταση του αλ-Ας, να εισβάλλει στο Εξαρχάτο. |
Η Μάχη: |
 Ερείπια της Σουφετούλ, σήμερα Οι Άραβες συνάντησαν τον Βυζαντινό στρατό στη Σουφετούλα, παλιά Ρωμαϊκή πόλη που εκείνη την εποχή ήταν από τις πιο σημαντικές πόλεις του εξαρχάτου. Η μάχη ήταν σκληρή και αμφίρροπη. Ο Σαάντ αναγκάστηκε να ζητήσει ενισχύσεις. Ο Γρηγόριος, που είχε πολύ μικρότερο στρατό, τελικά ηττήθηκε και φονεύθηκε. Βυζαντινές πηγές υποστηρίζουν ότι επέζησε μετά την ήττα και διέφυγε στην Κωνσταντινούπολη όπου συμφιλιώθηκε με τον Κώνστα, όμως το πιο πιθανό είναι ότι πράγματι σκοτώθηκε στη μάχη, όπως αναφέρουν οι Άραβες χρονικογράφοι. Οι Μουσουλμάνοι έπιασαν αιχμάλωτη την κόρη του Γρηγορίου, η οποία είχε πολεμήσει στο πλευρό του πατέρα της. Μεταφέρθηκε πίσω μέχρι την Αίγυπτο σαν μέρος των λαφύρων, όμως έπεσε κατά την διαδρομή από την καμήλα της και σκοτώθηκε. Μετά τον θάνατο του Γρηγορίου, οι Άραβες κατέστρεψαν ολοσχερώς τη Σουφετούλα και έκαναν επιδρομές σε όλη την έκταση του εξαρχάτου, ενώ οι Βυζαντινοί είχαν αποσυρθεί στα οχυρά τους. Μη έχοντας τη δυνατότητα να προσβάλλουν τα Βυζαντινά φρούρια και ικανοποιημένοι από τις τεράστιες ποσότητες λαφύρων που είχαν μαζέψει, οι Άραβες συμφώνησαν να αποσυρθούν αφού πληρώθηκαν γι’ αυτό με μεγάλη ποσότητα χρυσού από τον διάδοχο του Γρηγορίου, τον Γεννάδιο. Η εκστρατεία κατά του Βυζαντινού εξαρχάτου διήρκεσε 15 μήνες. Οι Άραβες επιδρομείς επέστρεψαν πίσω στην Αίγυπτο το 648. |
Επακόλουθα: |
| Η Σουφετούλα καταστράφηκε και από τότε έμεινε ερειπωμένη. Το εξαρχάτο επέστρεψε υπό αυτοκρατορικό έλεγχο μετά τον θάνατο του Γρηγορίου και την αποχώρηση των Αράβων, αλλά στην ουσία η επαρχία δεν ήταν πια ανεξάρτητη, ενώ οι Βυζαντινοί έχασαν κάθε εξουσία στο εσωτερικό της επαρχίας και πάνω στους Βερβέρους. Το απομονωμένο και συρρικνωμένο εξαρχάτο άντεξε για ακόμα 50 χρόνια, μέχρι την οριστική κατάκτησή του, όντας στην ουσία ένα υπόσπονδο στους Άραβες κρατίδιο. |
Απόδοση κειμένου στα Ελληνικά σε συνεργασία με Δημοσθένη Λαμπρινάκη |
|
|